تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران
معجزه بازتاب؛ چگونه با تشویق دیگران، خودمان قد میکشیم؟
تصور کنید در یک مهمانی دوستانه یا یک جلسه کاری نشستهاید. گوشهای از سالن، زنی را میبینید که با متانت و اعتماد به نفس کامل صحبت میکند و همه مجذوب او هستند. در آن لحظه، ممکن است دو مسیر در ذهن شما شکل بگیرد: یا غبطه خوردن و احساس ضعف، و یا استفاده از تکنیک طلایی تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران. وقتی شما آگاهانه یاد میگیرید که زیباییها و توانمندیهای اطرافیانتان را ببینید و آنها را به زبان بیاورید، در واقع در حال ارسال سیگنالهای قدرتمندی به مغز خود هستید که میگوید: «من آنقدر توانمند و ارزشمند هستم که نیازی به رقابت منفی ندارم.» این مقاله به شما نشان میدهد که چگونه این رفتار ساده، ساختار عصبی ذهن شما را برای موفقیت بازسازی میکند.
داستان مریم و آینهای که شکسته بود
مریم، مدیری توانمند اما همیشه نگران بود. او تصور میکرد اگر از ایدههای درخشان کارمندانش تعریف کند، اقتدارش را از دست میدهد. او درگیر “سندروم ایمپاستر” (احساس تقلب در موفقیت) بود. یک شب، مریم در کتابی خواند که تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران نه یک عمل فداکارانه، بلکه یک تمرین خودسازی است.
او تصمیم گرفت در جلسه بعدی، صمیمانه از خلاقیت منشی جوانش تعریف کند. مریم میگوید: «لحظهای که آن جملات را گفتم، حس نکردم کوچک شدهام؛ برعکس، حس کردم ظرفیت وجودیام بزرگتر شده است. آن روز، برای اولین بار بعد از مدتها، با سری بالا از اتاق جلسه خارج شدم.»
چرا تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران یک ضرورت علمی است؟
شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما علم اعصاب (Neuroscience) ثابت کرده است که کلام ما بیش از آنکه بر شنونده اثر بگذارد، بر سیمکشی مغز خودمان تأثیر دارد.
۱. نورونهای آینهای: دستگاه کپیبرداری مغز
نورونهای آینهای (Mirror Neurons) سلولهایی در مغز هستند که مرز بین “من” و “دیگری” را کمرنگ میکنند. وقتی شما شجاعت یک زن دیگر را تحسین میکنید، نورونهای مربوط به شجاعت در مغز خودتان هم جرقه میزنند. در واقع، مغز شما در حال تمرین دادن صفت “شجاعت” در درون خودش است.
۲. آمار و ارقام شگفتانگیز که نمیدانستید!
-
۳۱ درصد: تحقیقات دانشگاه پنسیلوانیا نشان میدهد افرادی که به طور مداوم از دیگران تمجید میکنند، ۳۱ درصد بیشتر از بقیه در کار خود ترفیع میگیرند.
-
۵ ثانیه: تنها ۵ ثانیه تمجید صادقانه، میتواند سطح هورمون اکسیتوسین (هورمون عشق و اعتماد) را در بدن شما تا ۱۵ درصد افزایش دهد. این یعنی کاهش فوری استرس و اضطراب اجتماعی.
رازهای ناگفته: چگونه به دخترمان کمک کنیم تا با اعتماد به نفس قوی بزرگ شود؟
تفاوت ظریف تمجید صادقانه با چاپلوسی (جدول مقایسه)
برای اینکه فرآیند تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران به درستی عمل کند، باید “صداقت” چاشنی آن باشد. چاپلوسی نه تنها اعتماد به نفس را بالا نمیبرد، بلکه به دلیل تضاد درونی، باعث ایجاد اضطراب میشود.
| شاخص | تمجید صادقانه (Sincere Praise) | چاپلوسی (Flattery) |
| منشأ | مشاهده دقیق و احترام | نیاز به جلب توجه یا سودجویی |
| جزئیات | روی عملکرد خاص تمرکز دارد | کلی و اغراقآمیز است |
| احساس درونی | حس قدرت و سخاوت | حس فریبکاری و حقارت |
| واکنش مغز | ترشح دوپامین و اکسیتوسین | افزایش کورتیزول (هورمون استرس) |
حفظ اعتماد به نفس در روزهای سخت: راهنمای علمی و عملی برای بانوان
چگونه بر ترس از تحسین دیگران غلبه کنیم؟ (تمرینهای کاربردی)
بسیاری از بانوان به دلیل تربیتهای سنتی، تصور میکنند “تعریف کردن” یعنی “کوتاه آمدن”. اما بیایید این بازی را تغییر دهیم.
تمرین اول: تکنیک “ذرهبین مثبت”
هر روز صبح که از خانه خارج میشوید یا وارد فضای مجازی میشوید، خود را یک “کارآگاه” فرض کنید که ماموریت دارد ۳ نکته مثبت در ۳ نفر مختلف پیدا کند.
-
مثال: «خانم همسایه، چقدر با سلیقه گلهای بالکن را چیدهاید.»
-
اثر: این کار ذهن شما را از “نقصبینی” به “فرصتبینی” تغییر جهت میدهد.
تمرین دوم: تمجید از “تلاش” به جای “نتیجه”
به جای اینکه بگویید «چقدر زیبا هستی»، بگویید «سلیقهات در انتخاب این ترکیب رنگ واقعاً خاص است». وقتی از “انتخاب” و “تلاش” کسی تعریف میکنید، بخش منطقی مغز (Prefrontal Cortex) فعال میشود که مستقیماً با عزت نفس در ارتباط است.
فرافکنی مثبت: آنچه در او میبینی، در تو هست!
در روانشناسی تخصصی، واژهای داریم به نام فرافکنی (Projection). به زبان ساده، دنیای بیرون، آینهی دنیای درون ماست.
اگر شما میتوانید “هوش” یک زن دیگر را تشخیص دهید، به این دلیل است که خودتان “بذر هوش” را دارید. شما نمیتوانید چیزی را تشخیص دهید که با آن آشنا نیستید. بنابراین، هر بار که از کسی تعریف میکنید، در حال امضا کردن گواهینامه توانمندی خودتان هستید.
نقل قول: “تحسین کردن دیگران، نشانهی آن است که شما به قدری از خودتان مطمئن هستید که از درخشش دیگران نمیترسید.” — برنه براون
نمودار چرخه بازخورد مثبت در مغز بانوان
در اینجا یک دیاگرام ساده برای درک بهتر این فرآیند آورده شده است:
مشاهده زیبایی در دیگری —–بیان کلامی (تمجید) —–فعال شدن سیستم پاداش مغز (Nucleus Accumbens) —–احساس ارزشمندی درونی—–تقویت اعتماد به نفس
از همین لحظه شروع کنید!
بانوی عزیز، سفر تقویت اعتماد به نفس با تمجید از دیگران از همین پاراگراف شروع میشود. من از شما میخواهم همین حالا گوشی را بردارید و برای یکی از دوستان یا همکارانتان که مدتی است او را تحسین میکنید اما به زبان نیاوردهاید، یک پیام صوتی کوتاه یا متنی بفرستید.
در قسمت نظرات همین مقاله برای ما بنویسید که بعد از ارسال آن پیام، چه حسی در قلب و ذهنتان داشتید؟ آیا حس نکردید کمی بلندقدتر و قویتر شدهاید؟
