می دانم اگر تاکنون تنها کاری که انجام داده این است که از خودتان انتقاد کرده اید، خود را سرزنش کرد اید، خود را تحقیر کرده اید و با خود بد صحبت کرده اید، برای تان بسیار سخت است که اکنون روش قبلی را کنار بگذارید و از روشی دیگر پیش بروید. من خود این دشواری را بسیار خوب درک می کنم زیر من نیز مانند شما همین طور فکر می کردم، که من نمی توانم نه اصلا نمی توانم?. من نیز کسی هستم که سال ها از خودم انتقاد کردم، خودم را سرزنش کردم و با خودم شبیه دشمنی درونی برخورد کرده ام. اینکه ما اینگونه بی رحمانه با خود رفتار می کنیم دلایل فراوانی دارد، یکی از دلایل آن خانواده و تربیت خانوادگی ما است؛ بسیاری از ما به دلیل رفتار منتقدانه و سرزنش گرانه ای که در کودکی با ما شده است آموختیم که ما بی ارزشیم و خودمان به خودمان حمله می کنیم، دلیل دیگر آن این است که ما فکر می کنیم اگر از خود انتقاد کنیم اینگونه می توانم تغییر کنیم و یا نتیجه را تغییر دهیم، اما باز هم تحقیقات نشان داده اند که انتقاد نمی تواند کمک زیادی به ما بکند بلکه می تواند بسیار هم روش فلج کننده ای باشد. اما ما می توانیم این روش فلج کننده را تغییر دهیم و در این مقاله به این موضوع مهم خواهید پرداخت که چگونه با تمرین شفقت و خویشتن دوستی تغییر اتفاق می افتد.

خویشتن دوستی و شفقت خود چیست؟

اگر بخواهم بسیار ساده برای تان بگویم که خویشتن دوستی و شفقت خود چیست خویشتن دوستی و شفقت به خود یعنی ما با خودمان در شرایط دشوار به گونه ای برخورد کنیم که با دوست صمیمی مان برخورد می نماییم، همان اندازه همدل و مهربان. شاید برای تان سوال شود که چگونه؟ مگر می شود؟ باید بگویم بله، امکان پذیر است. ما انسان ها به عنوان یک پستاندار داری مغز هیجانی هستیم که در این مغز هیجانی، منطقه ای وجود دارد که برای همدلی و مهربانی است و با وجود این منطقه ما می توانیم با دیگران همدلی و همدردی کنیم پس در نتیجه برای خودمان هم می توانیم همین کار را انجام دهیم.

چرا یاد گرفتن مهارت خویشتن دوستی مهم است؟

تحقیقات بی شماری در زمینه شفقت به خود و خویشتن دوستی انجام گرفته است که نشان می دهد تا چه اندازه شفقت به خود می تواند در تمام جوانب زندگی ما تاثیر گذار باشد، از سلامت جسمانی گرفته تا سلامت روانی، از روابط مان گرفته تا حتی مسائل اقتصادی. اگر تنها بخواهم به بخشی از اثرات مثبت این مهارت اشاره کنم شامل: افزایش انگیزه در زندگی، افزایش شادی، افزایش رضایت از زندگی، افزایش خوشبینی، آرامش بیشتر، خواب بهتر، تاب آوری بیشتر، کاهش استرس و اضطراب، کاهش افسردگی، کاهش اختلالات خوردن، کاهش اعتیاد، افزایش مسئولیت پذیری و…این ها گوشه ای از اثرات مثبت از مهارت مهم است. اما اکنون بیایید ببینیم که چگونه می توان یک مهارت را آموخت.

من هیچ چیزی نمی توانم یاد نمی گیرم چگونه می توان یک مهارت را آموخت؟

پژوهش های فراوان علوم اعصاب نشان داده است ما انسان ها به واقع مغز شگفت انگیزی داریم، سیستم عصبی مغز ما دارای بیش از ۱۰۰ میلیارد نورون است، ما زمانی که می خواهیم مهارتی را بیاموزیم این نورون ها باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند اما چون ما تا به حال آن کار را انجام نداده ایم برقراری ارتباط برای این نورون ها سخت است و مسیری برای آن مهارت ساخته نشده است اما زمانی که آن کار تکرار می شود مسیر عصبی میان نورون ها ساخته می شود و ما آن کار را به راحتی و اتوماتیک انجام می دهیم. اکنون با یک مثال برایتان موضوع را توضیح می دهم. فرض کنیم می خواهید از بالای یک صخره به صخره روبه رویی آن بروید، قطعا برایتان رفتن از این صخره به آن صخره دشوار خواهد بود. اما یک سوال دارم شما اگر قرار باشد تنها یک دفعه از این راه عبور کنید آیا تلاشی می کنید که برای آن پل محکم ای بسازید و تنها یک دفعه از آن عبور کنید؟ قطعا جواب تان خیر است. اما اگر قرار باشید هر روز از ان مسیر بروید احتمالا سعی می کنید یک پل محکم بسازید تا هر بار مجبور نباشید با سختی و مشقت از آن عبور کنید. ممکن است اگر یک دفعه می خواهید عبور کنید با یک طناب بتوانید عبور کنید. مغز ما بسیار هوشمند است و فقط به این دلیل که شما یکی دوبار یک کار را انجام می دهید مسیر نمی سازد. مغز زمانی که ببیند یک کار مدام تکرار می شود برای آن کار یا مهارت مسیر عصبی می سازد تا بتواند با صرف انرژی کم، آن کار را انجام دهد. پس ما با تمرین می توانیم مهارت را در خود به وجود آوریم، این موضوع غیر ممکن نیست.

آیا خویشتن دوستی مهارت است؟ آیا آموختی است؟

خویشتن دوستی و شفقت به خود یک مهارت است که ما می توانیم آن را بیاموزیم و با انجام آن از تمام مزایای آن برخوردار شویم. اما باید این را بدانیم که این به کارگیری این مهارت زمان بر است و عجله نکنید.

چطور می توان مهارت خویشتن دوستی را یاد گرفت؟

ما می توانیم با انجام چند تمرین ساده این مهارت ارزشمند را در خودمان تقویت کنیم. من در اینجا به ۳ تمرین ساده اشاره خواهم کرد، اما فراموش نکنید که باید تمرین ها را زمانی که در شرایط دشوار هستید به کار بگیرید.

۱_ رفتار مهربانانه با خود

زمانی که در موقعیت دشواری هستیم و یا اشتباهی کرده ام، این همان زمانی است که باید دست از انتقاد و سرزنش خود برداشته و با خودمان برخورد همدلانه و مهربانانه داشته باشیم. باید لحن مان آرامش و مهربان باشد، باید کلمات مان تحقیرآمیز و کنایه آمیز نباشد. به طور مثال می توانیم به خود بگوییم: ((می دانم این موقعیت سختی است من تو را درک می کنم من کنارت هستم)). ما در این موقعیت نیاز داریم خودمان کنار خودمان بمانیم. با این تمرین ما می توانیم استرس و اضطراب مان را کاهش دهیم و بتوانیم همه چیز را شفاف تر ببینیم.

۲_ نوازش و بغل کردن خود

بدن ما به لمس فیزیکی واکنش نشان می دهد و ما را آرام و متمرکز می کنید، پس ما می توانیم با بغل کردن خودمان، گذاشتن دستان مان روی قلب مان، فشردن دستان مان در یک دیگر، نوازش بازوان مان و یا هر نوع نوازشی که به شما احساس آرامش می دهد خودمان را آرام کنیم.

۳_ نامه مشفقانه به خود

برای نوشتن این نامه لازم نیست به جمله بندی نامه تان فکر کنید فقط از ته دلتان آن را بنویسید.برای شروع مشکلی که الان در زندگی خود دارید یا حوزه ای از زندگی تان که در آن احساس بی کفایتی می کنید و می خواهید تغییر کند را در نامه تان بنویسید، اما تفاوت این نامه با نامه های دیگر این است که شما باید نامه را به شکلی بنویسید که گویی برای دوست عزیزی که این مشکلات را دارید می نویسید، چه پاسخی به دوست تان می دهید؟ چه می گویید؟ چطور از او حمایت می کنید؟وقتی نامه را نوشتید آن را در پاکت نامه بگذارید می توانید آن را برای خودتان پست کنید و یا آن را جایی بگذارید و بعد از یک هفته بروید و آن را باز کنید، حالا آن را به آرامی بخوانید و بگذارید واژه های آن به دل و جان تان بنشیند و آرام بگیرید.

نتیجه

ما می توانیم هر چیزی را تا حد قابل قبولی یاد بگیریم و مهارت کسب کنیم، خویشتن دوستی نیز یکی از آن مهارت های خوب و کاربردی است که ما می توانیم آن را بیاموزیم و از مزایای فراوان آن در زندگیمان استفاده نماییم. اما این نکته را فراموش کنید که ما نیاز داریم که ذهن آگاه باشیم تا در زمان سختی بتوانیم تشخیص دهیم داریم از خود انتقاد می کنیم. مدیتیشن و ذهن آگاهی می تواند بسیار کمک کننده باشد.